Systemy sterowania oświetleniem to nic innego jak zestaw elementów regulujących zachowanie jednej lub kilku opraw, w zależności od określonych parametrów. Wraz z rozwojem automatyki domowej i IoT ( Internet of Things), tego typu system jest podstawą nowoczesnego oświetlenia i niewątpliwie przyszłością.
Aktywna regulacja i sterowanie systemem oświetlenia, coś co wykracza poza tradycyjny włącznik/wyłącznik, pozwala nam dostosować światło w przestrzeni do każdej sytuacji. Przekłada się to między innymi na poprawę komfortu czy optymalizację zużycia energii.
W systemach sterowania oświetleniem znajdziemy kilka urządzeń związanych z kontrolą oświetlenia, które są ze sobą połączone i pozwalają nam działać na różne oprawy z poziomu jednego interfejsu.
Elementy sterujące
Urządzenia te umożliwiają dostosowanie emitowanego światła w zależności od różnych parametrów, takich jak czas, z możliwością zdefiniowania określonych okresów dnia, tygodnia, itp.; obecność lub nieobecność ludzi lub zwierząt w przestrzeni; ilość światła słonecznego lub sytuacje alarmowe, takie jak uruchomienie alarmu przeciwpożarowego. Oczywiście te progi decyzyjne mogą być łączone za pomocą różnych operatorów logicznych.
Obecnie najbardziej rozpowszechnionymi sterownikami są czujniki obecności i czujniki zmierzchowe.
Czujniki obecnościoparte są głównie na pasywnych czujnikach podczerwieni, które wykrywają ruch ciał emitujących ciepło, oraz na czujnikach radarowych, które bazują na efekcie Dopplera, mierzącym zmianę częstotliwości fali w wyniku względnego ruchu emitera i odbiornika.
Z drugiej strony, czujniki zmierzchowe dostosowują oświetlenie do ilości dostępnego światła słonecznego, co jest bardzo przydatne do utrzymania stałego poziomu oświetlenia w przestrzeni niezależnie od zmian w dostępnym świetle naturalnym. W systemach sterowania oświetleniem zewnętrznym bardzo często łączy się czujnik obecności z czujnikiem zmierzchowym, aby maksymalnie zoptymalizować zużycie energii.
Analogowe systemy sterowania oświetleniem
System Triac reguluje intensywność oświetlenia poprzez kontrolę fazy sygnału AC, który zasila system.
Ściemnianie 1-10V jest jedną z najwcześniejszych metod ściemniania i opiera się na sygnale DC, gdzie 10V odpowiada maksymalnemu natężeniu światła, 1V minimalnemu, a 0V wskazuje, że oprawa jest wyłączona.
Bardziej złożone systemy, takie jak AMX192 lub D54 były używane do sterowania oświetleniem na scenach i podobnych przestrzeniach i zostały zastąpione przez ich cyfrowe odpowiedniki.
Cyfrowe systemy sterowania oświetleniem
Jednym z najbardziej rozpowszechnionych systemów cyfrowych jest DALI (Digital Addressable Lighting Interface), który zajmuje pozycję pośrednią pomiędzy funkcjonalnością a kosztem realizacji. Jego działanie opiera się na sterowniku i jednym lub kilku elementach podrzędnych. Do 64 urządzeń można sterować niezależnie, w grupach lub wszystkimi naraz poprzez rozgłaszane komendy. Sygnalizacja stosowana w tym systemie sterowania oświetleniem jest bardzo odporna na zakłócenia, dlatego może być instalowana obok przewodów zasilających system lub nawet zintegrowana w tym samym okablowaniu wielożyłowym.
Istnieją inne protokoły sterowania, takie jak DMX512, który umożliwia sterowanie do 512 kanałów, co zwykle przekłada się na maksymalnie 32 oprawy. Istnieje również DSI, który jest bardzo podobny do DALI, ale wymaga jednego kabla sterującego na urządzenie. Stosowane są również takie standardy jak KNX, który jest nie tylko systemem sterowania oświetleniem, ale pozwala również na sterowanie m.in. wentylacją, alarmem czy systemem dystrybucji audio i wideo.
Ze strony efectoLED zalecamy, aby niezależnie od stosowanego systemu upewnić się, że jest on kompatybilny z oświetleniem LED, które posiadamy lub zamierzamy nabyć. W przeciwnym razie możemy mieć problemy z migotaniem, nieprawidłową regulacją świateł, a nawet możemy uszkodzić oprawy.