Licht is een bron van leven en beïnvloedt onze stemming drastisch. In noordelijke landen, waar zelden van de zon wordt genoten, is er zelfs een toename van mensen die, ondanks hun normale geestelijke gezondheid, steeds in dezelfde periode van het jaar symptomen van depressie beginnen te vertonen. Dit staat bekend als SAD(Seasonal affective disorder) of seizoensgebonden affectieve stoornis (SAD).
Belangrijkste symptomen van seizoensgebonden affectieve stoornis
De meest voorkomende gevallen doen zich voor tussen de herfst en de winter, maar bij sommige mensen verschijnt het in de lente of het begin van de zomer.
De symptomen van mensen die aan deze aandoening lijden, kunnen variëren afhankelijk van de tijd van het jaar:
- Zich depressief voelen en weinig energie hebben.
- Slaapstoornissen.
- Veranderingen in eetlust.
- Concentratieproblemen.
- Angstaanvallen.
Oorzaken van SAD
De specifieke oorzaken van deze stoornis blijven een mysterie. Er zijn echter bepaalde factoren waarmee het verband houdt:
- De biologische klok zelf (circadiane ritmes).
- Het serotonineniveau.
- Het melatoninegehalte.
Circadiane ritmes
Iedereen schommelt tussen momenten van de dag waarop hij zich energieker voelt en andere momenten waarop hij zich slaperig voelt. Dit komt door het circadiane ritme, een “klokje” in onze hypothalamus.
Verschillende externe elementen, zoals het lichtniveau of een verstoring van de slaapgewoonten, kunnen het circadiane ritme beïnvloeden en de stemming aantasten.
Serotonine
Deze stof, ook wel 5-hydroxytryptamine genoemd, werkt als een neurotransmitter, die boodschappen van het ene deel van de hersenen naar het andere overbrengt.
Het beïnvloedt verschillende psychologische en algemene lichaamsfuncties, zoals eetlust, slaap, geheugen, sommige endocriene systemen en lichaamstemperatuur.
Bij een onevenwichtige serotoninespiegel kunnen episodes van depressie, obsessieve-compulsieve stoornis, paniek of woede optreden.
Melatonine
Wordt geproduceerd in de pijnappelklier en de productie van dit hormoon hangt samen met het omgevingslicht.
Het melatonineniveau neemt toe met de duisternis die met de nacht gepaard gaat, waardoor onze alertheid afneemt en de behoefte aan slaap toeneemt. Bij daglicht daarentegen is het melatonineniveau bijna onmerkbaar.
Kunstlicht, indien helder genoeg, kan de afscheiding van deze stof verhinderen.
Diagnose en behandeling van SAD
Gezien de gepresenteerde symptomatologie is het heel moeilijk om de seizoensgebonden affectieve stoornis te onderscheiden van andere soorten depressie of psychische stoornissen.
De behandeling kan drie aspecten hebben: farmacologisch, psychologisch en fototherapie.
Antidepressiva worden gewoonlijk gebruikt als de symptomen zeer uitgesproken zijn. In veel gevallen wordt aanbevolen ze in te nemen vlak voor de tijd van het jaar waarin de stoornis zich manifesteert.
Zuiver psychologisch gezien levert cognitieve therapie goede resultaten op. Andere activiteiten zoals lichaamsbeweging of ontspanning, die het stressniveau helpen verlagen, zijn ook zeer nuttig.
LED-lichttherapie
Deze lichttherapiebehandelingen zijn bijzonder praktisch voor de behandeling van de seizoensgebonden affectieve stoornis, vooral die welke met de herfst gepaard gaat.
BijLED-lichttherapie wordt men tijdens het eerste uur van de ochtend, net na het ontwaken,blootgesteld aan een speciaal ontworpen heldere lichtbron. Dit speciale licht bootst natuurlijk licht na en stimuleert daarom dezelfde chemische processen die, zoals we hebben gezien, de stemming van mensen beïnvloeden.
Zoals we zien, kan het gebrek aan licht ons aanzienlijk beïnvloeden en daarom is het bij schaars natuurlijk licht noodzakelijk om een alternatief te hebben, zoals LED-verlichting die kwalitatief goed licht geeft.
Ten slotte, als we ons in een situatie bevinden zoals hierboven beschreven, is het niet voldoende om naar een winkel te gaan en de krachtigste lamp te kopen die we kunnen vinden en er elke ochtend voor te gaan zitten. In alle gevallen zijn een controle door een arts en zijn advies essentieel.
Het lijdt geen twijfel dat de toepassingen van LED-lampen steeds talrijker en verrassender worden, van de behandeling van SAD tot het bijdragen aan de regeneratie van de huid.