Kleurenpsychologie bestudeert het effect van kleuren op menselijk gedrag. Als onderdeel van de psychologie, opgevat als een medische wetenschap, wordt het beschouwd als een onvolwassen discipline. Toch wordt er op andere gebieden, zoals design, mode, reclame of architectuur, rekening mee gehouden.
Oorsprong van de kleurenpsychologie
De geschiedenis van de kleur begint met Aristoteles en zijn ontdekking van wat hij noemde “basiskleuren”. Deze kleuren zijn gerelateerd aan water, lucht, aarde en vuur. Na enige tijd classificeerde Leonardo Da Vinci, op basis van Aristoteles’ definitie van de basiskleuren, deze in geel, blauw, groen en rood en voegde er twee andere aan toe, wit als de ontvanger van alle kleuren en zwart, dat de afwezigheid ervan vertegenwoordigt. Al in de 18e eeuw toonde Isaac Newton aan dat wit licht wordt gevormd door een band van kleuren, die kunnen worden gescheiden door middel van een prisma en niet dat het prisma deze kleuren produceerde, zoals eerder werd aangenomen.
Wolfgang Goethe, een Duitse dichter en wetenschapper, gaf de aanzet tot wat wij tegenwoordig kennen als kleurenpsychologie. In zijn verhandeling “Theorie van de kleur” en in tegenstelling tot Newtons perspectief dat zei dat kleur iets strikt fysisch was, geeft hij aan dat wat wij van een voorwerp zien, wordt bepaald door onze eigen waarneming en niet alleen door de fysische kenmerken ervan.
Momenteel is de meest gewaardeerde studie over kleurentheorie die van de Duitse sociologe en psychologe Eva Heller (1948-2008), waarin zij de relatie ontwikkelt tussen kleuren en de gevoelens of sensaties die zij overbrengen. Relaties die, verre van toevallig, inherent zijn aan onze eigen taal en denken.
Toepassingen van de kleurenleer
Kleur is fundamenteel voor het uiterlijk van een product en voor de merkherkenning. Daarom is het gebruik van kleurentheorie essentieel op het gebied van marketing en reclame. Uit verschillende studies blijkt namelijk dat de eerste beoordeling van een product plaatsvindt in de eerste 90 seconden van de interactie met de consument en dat 62% tot 90% van die beoordeling gebaseerd is op het uiterlijk van het voorwerp.
In het geval van het logo van een merk bepaalt de kleur ervan de persoonlijkheid van het merk en uiteindelijk beïnvloedt de persoonlijkheid van het merk de aankoopintentie.
Ondanks het belang van kleurenpsychologie in de reclame en de verschillende studies die een zeker verband tussen kleur en verkoopproces ondersteunen, zou het een vergissing zijn om generalisaties te maken. Dezelfde kleur kan namelijk verschillende effecten hebben op verschillende mensen, afhankelijk van hun geslacht, leeftijd of cultuur.
Betekenis van kleuren
Hieronder volgt een lijst van de belangrijkste begrippen waarmee de meest voorkomende kleuren worden geassocieerd:
- GeelDe kleur van de zon. Het wordt geassocieerd met optimisme, geluk, intellect en energie.
- RoodRood: De kleur van bloed en vuur. Het is verbonden met kracht, gevaar, liefde en macht.
- BlauwDe kleur van de lucht. Symboliseert loyaliteit, wijsheid, vertrouwen en waarheid.
- Oranje:Combineert de sensaties van rood en geel en roept geluk, creativiteit, succes, fascinatie of enthousiasme op.
- GroenDe kleur van de natuur en dus van groei, harmonie, frisheid en vruchtbaarheid.
- VioletViolet : Combineert rood en blauw en duidt op macht, adel, luxe, creativiteit en onafhankelijkheid.
- WitWit: Wordt geassocieerd met licht en, bij uitbreiding, met goedheid, zuiverheid en onschuld.
- Zwart: Is gekoppeld aan dood, kwaad of mysterie, maar ook aan elegantie en macht.
Kleur in verlichting
De kleur of beter gezegd de kleurtemperatuur van de verlichting beïnvloedt rechtstreeks onze stemming en bevordert bepaalde emotionele reacties. De kleur van het licht kan een beslissende invloed hebben op onze stemming.
Warme lichtkleuren worden aanbevolen in kamers zoals slaapkamers of woonkamers, omdat ze bijdragen tot een gezelliger sfeer. Koud licht wordt dan weer gebruikt in keukens, kantoren of scholen, omdat deze blauwere lichtkleur de concentratie bevordert.
Bij de keuze van de verlichting voor een kamer moeten we rekening houden met de activiteiten die er zullen worden uitgevoerd.
We hebben ook RGB-lampen waarmee we elke gewenste kleur kunnen verlichten en die ons verschillende sensaties in de kamer geven, afhankelijk van de gekozen kleur.
Zoals we zien, hoewel elke persoon anders op een kleur kan reageren, bestaat er volgens de psychologie van de kleur een zekere consensus, vooral tussen personen met een vergelijkbare culturele achtergrond, over de sensaties die door de ene of de andere kleur worden overgebracht.